De Vlaamse beleidsnota “Omgeving 2024-2029” biedt een heldere visie voor een duurzame en klimaatbestendige toekomst. GIS-technologie kan deze visie ondersteunen met innovatieve tools en dashboards die beleidsmakers en andere stakeholders voorzien van de inzichten die ze nodig hebben om impactvolle beslissingen te nemen.
In dit artikel presenteren we 3 GIS-ideeën die kunnen bijdragen aan het behalen van de beleidsdoelen. De Vlaamse beleidsnota, opgesteld door Jo Brouns, legt een sterke nadruk op duurzaamheid, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Deze ambities bieden een uitstekende basis voor innovatieve GIS-toepassingen.
1. Monitoring van de bouwshift
Context: De bouwshift is een van de kernpunten in de beleidsnota, met als doel het bijkomend ruimtebeslag terug te dringen naar 0 hectare per dag tegen 2040. GIS kan een cruciale rol spelen bij het monitoren en ondersteunen van deze ambitieuze transitie.
- Het ruimtegebruik analyseren en trends visualiseren, zoals de afname van verharde oppervlakken en de toename van strategische verdichtingslocaties.
- Vergunninggegevens integreren om de impact van nieuwbouwprojecten op de open ruimte te evalueren.
- Data over onthardingsprojecten in real-time bijhouden om een completer beeld van de inspanningen te krijgen.
Bronnen voor data: Nuttige data hiervoor kan gevonden worden bij:
- Het Ruimtemonitor-platform van de Vlaamse overheid.
- Kadaster- en vergunningendata beschikbaar via Geopunt van Vlaanderen Digitaal.
- Data van satellietbeelden en luchtfoto’s van Eurosense of ESA Sentinel.
2. Wateroverlast in kaart brengen
Context: Klimaatverandering brengt extreme weersomstandigheden met zich mee, zoals hevige regenval en langdurige droogte. Volgens de beleidsnota zal waterbeheer een van de grootste uitdagingen zijn in de komende jaren.
Idee: Ontwikkel een GIS-platform om wateroverlastrisico’s te analyseren en oplossingen te simuleren. Met dit platform kunnen beleidsmakers, lokale overheden en waterbeheerders proactief inspelen op klimaatuitdagingen. Dit platform kan:
- Overstromingsgevoelige gebieden in kaart brengen en hun impact op omliggende infrastructuur en woningen beoordelen.
- Simulaties uitvoeren om de effectiviteit van klimaatadaptieve maatregelen, zoals ontharding en de aanleg van groene infrastructuur, te testen.
- Real-time monitoringdata van waterpeilen en regenval integreren voor snellere respons en betere planning.
Bronnen voor data: Nuttige data hiervoor kan gevonden worden bij:
- Vlaamse Hydrografische Atlas van de Vlaamse Milieumaatschappij.
- Meteo-data van het KMI en Europese datasets zoals Copernicus Climate Data Store.
- Lokale waterbeheerplannen en sensordata van waterbeheerders zoals Aquafin.
3. Biodiversiteit beheren
Context: Het behoud en herstel van natuur en biodiversiteit zijn cruciaal om de leefomgeving te versterken en klimaatverandering te mitigeren. De beleidsnota benadrukt onder meer bosuitbreiding, natte natuur en de realisatie van Europese natuurdoelen.
Idee: Ontwikkel een GIS-dashboard dat projecten voor natuurherstel en biodiversiteit coördineert en monitort. Dit dashboard kan lokale coalities en beleidsmakers helpen om strategische keuzes te maken en successen te communiceren. Het dashboard kan:
- Gebieden identificeren met het grootste potentieel voor natuurontwikkeling, zoals plekken met lage biodiversiteit of kwetsbare habitats.
- Data combineren over landgebruik, hydrologie en biodiversiteit om prioriteitsgebieden voor bosuitbreiding en natte natuur te bepalen.
- De voortgang van natuurherstelprojecten visualiseren en rapporteren, bijvoorbeeld in termen van toegenomen bosareaal of verbeterde waterkwaliteit.
Bronnen voor data: Nuttige data hiervoor kan gevonden worden bij:
- Natura 2000 gegevens van de Europese Commissie en het Agentschap voor Natuur en Bos, ANB.
- Biodiversiteitsdata van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, INBO.
- Hydrologische data van het Hydrologisch Informatiesysteem (HIC) en satellietbeelden.
Conclusie
De beleidsnota “Omgeving 2024-2029” biedt een heldere visie voor een duurzame en klimaatbestendige toekomst. GIS-technologie kan deze visie ondersteunen met innovatieve tools en dashboards die beleidsmakers en andere stakeholders voorzien van de inzichten die ze nodig hebben om impactvolle beslissingen te nemen.
Welke van deze ideeën spreekt jou het meest aan? Of heb je zelf een ander innovatief idee? Laat het ons weten!
